نیروگاه خورشیدی

استفاده از سوخت‌های فسیلی برای نیروگاه‌­ها علاوه‌ بر محدودیت منابع، باعث آلودگی محیط زیست می­‌گردد. طبق برآورد‌های انجام شده، میزان آلودگی محیط به ازای هر مگاوات-ساعت تولید انرژی با سوخت گازوئیل ۲۱٫۳ کیلو‌گرم انواع اکسیدها، کربن و منواکسیدکربن و ۶۵۷ کیلوگرم CO₂ می‌باشد. در صورت استفاده از سوخت گاز این ارقام به ترتیب به ۶٫۷ کیلوگرم و ۴۴۷ کیلوگرم تقلیل می‌یابند. در این راستا، انرژی‌های نو از‌جمله انرژی باد به‌دلیل عدم آلودگی محیط زیست از اهمیت ویژه برخوردار است.

ایران بین مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی قرار گرفته است. همچنین در منطقه‌ای واقع شده است که به لحاظ دریافت انرژی خورشیدی در بین نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد. میزان تابش انرژی خورشیدی در ایران بین ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات-ساعت بر مترمربع در سال تخمین‌زده شده است که بالاتر از میزان متوسط جهانی است. در ایران به‌طور متوسط سالانه بیش از ۲۸۰ روز آفتابی گزارش شده که بسیار قابل توجه است. این میزان نور خورشید در شهرهای واقع در مرکز فلات ایران همچون یزد، کرمان، سمنان و اصفهان ملموس‌تر است. از این‌رو همواره بر استفاده از این منبع خدادادی تاکید می‌شود.

هزینۀ احداث ۱۶۰۰ مگاوات نیروگاه سیکل ترکیبی و شبکۀ مورد نیاز آن افزون‌بر ۶۴۵۰میلیارد تومان است. سالانه ۸۵۰ میلیارد تومان از این هزینه، متعلق به سوخت، بدون احتساب هزینه راهبری است؛ در صورتی که هزینۀ احداث نیروگاه خورشیدی با همان توان ۶۰۰۰ میلیارد تومان است. مقایسۀ دو عدد ۶۰۰۰ و ۶۴۵۰ میلیارد تومان حاکی از آن است که از نظر اقتصاد ملی، مولد خورشیدی در همان سال نخست ارزان‌تر از نیروگاه حرارتی متمرکز است.

در زمینۀ انرژی خورشیدی حدود ۶۰ هزار مگاوات ظرفیت اثبات شده در کشور وجود دارد. این در حالی است که حدود ۷۵ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده در کشور موجود است که حدود ۹۳درصد از آن توسط نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود. از طرف دیگر، فقط حدود ۷درصد از انرژی برق کشور از ظرفیت‌های انرژی پاک تأمین می‌شود. بنابراین ایران تنها در زمینۀ استفاده از انرژی خورشیدی جزو ۱۰ کشور نخست دنیا است، اما به نحو متناسب با ظرفیت موجود، از آن استفاده نمی‌شود.

هزینۀ احداث پنل‌های خورشیدی در طول ۱۰ سال اخیر، یک پنجم کاهش یافته است. در حال حاضر هیچ منبع انرژی دیگری را نمی‌توان یافت که چنین توسعه‌ای را تجربه کرده باشد. همچنین پیش‌بینی می‌شود با ورود نسخه‌های تجاری کم‌هزینه جدید، راه‌اندازی این پنل‌ها تا پایان سال ۲۰۱۶ کاهش قیمتی بیش از ۳۰ درصد را تجربه کند. هم‌اکنون بسیاری ازکشورها -از عربستان صعودی گرفته تا کشورهای اروپایی و ایالات متحده- سرمایه‌گذاری کلانی را در ساخت و توسعۀ این عرصه انجام داده و می‌دهند.

عمر متوسط پنل‌های خورشیدی بیش از ۲۵ سال است و این موضوع بازگشت سرمایه را تا حد زیادی تضمین خواهد کرد. با توجه به رکود حاضر در ساختار اقتصادی کشور، کمتر سرمایه‌گذاری توان سوددهی بلند‌مدت تا این حد را دارد. همچنین قسمت عمدۀ کشور ایران را مناطق کویری تشکیل داده است که تاکنون در تولید ملی سهمی نداشته‌اند. در صورت اتصال شبکه‌های خورشیدی احداث شده در مناطق کویری، می‌توان از گوشه گوشه کشور برای افزایش درآمد و کمک به توسعه و پیشرفت آن بهره برد.

بنابر استاندارد‌های بین‌المللی، اگر میانگین انرژی تابشی خورشید در روز بالاتر از ۳.۵ کیلووات-ساعت در مترمربع (۳۵۰۰ وات ساعت) باشد، استفاده از مدل‌های انرژی خورشیدی نظیر کلکتورهای خورشیدی یا سامانه‌های فتوولتاییک اقتصادی و مقرون به‌صرفه است. کارشناسان معتقدند ایران با داشتن حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال می‌تواند از بهترین کشورهای دنیا در زمینه تولید انرژی خورشیدی باشد که این خود نویدی است برای سرمایه‌گذارانی که در تردید بازگشت سود و سرمایه‌شان هستند.